عفو و گذشت نسبت به مردم خمیرمایه اصلی همبستگی اجتماعی است
تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۳۷۹۳۱
خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه- زینب حسینی روش: انسان به دلیل استعدادهای نهفته در وجودش مستعد اتصاف به همه کمالات است. سعادت و کمال انسان نیز در نحوه همزیستی با دیگران است. قرآن کریم انسان را به رعایت ارزش‌های اخلاقی در همزیستی فرامی‌خواند تا به تربیت افراد جامعه و هم‌افزایی فضائل اخلاقی بی‌انجامد. در این روش از همزیستی، مسالمت‌آمیز بودن تعاملات اجتماعی اصل نیست بلکه اصل تعالی اخلاقی افراد جامعه است و مهم‌ترین عامل در تربیت و استقرار ارزش‌های اخلاقی محبت و مودت است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اگر عقل و اندیشه، در زندگی نقش چراغ راهنما دارد و روشنی می‌بخشد و راه را نشان می‌دهد محبت و مودت نیز نقش موتور محرک را دارد که پیش برنده و حرکت آفرین است. اهرم نیرومند محبت و مودت در بسیاری از زمینه‌های اجتماعی و ارتباطات انسانی، کارسازتر از عوامل دیگر است. از این رو، ریشه‌یابی عوامل تقویت کننده دوستی و مودت، ریشه‌کنی عوامل سست کننده علاقه‌ها و استفاده از عوامل محبت آفرین در جامعه در بهبود مسائل اجتماعی بسیار مهم است. محبت و مودت پدیده‌ای مهم و گران قیمت است که با معیارهای مادی قابل مقایسه نیست و آنقدر ارزشمند است که تنها شامل مقام انسانی می‌شود و زیبنده انسان است. هر قدر چیزی ارزشمند و گران قیمت باشد به همان اندازه نگهداری از آن سخت و مشکل می‌گردد.
بر همین اساس بر آن شدیم تا به بررسی راهکارها و موانع ایجاد مودت در جامعه اسلامی از منظر آیات و روایات بپردازیم و برای این منظور با دکتر سید محمد مهدی جعفری مترجم و شارح کتاب شریف نهج‌البلاغه به گفتگو پرداختیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید:
دکتر سید محمد مهدی جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: جامعه‌ای که در میان افرادش محبت و مودت نباشد مانند ساختمانی است که با سنگ و آجر و مانند آن ساخته شده بدون اینکه ملاتی بین آنها سنگ و آجرها باشد، چنین ساختمانی قطعاً از هم می‌پاشد. ملات اصلی همبستگی هر جامعه‌ای مودت و محبت است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «واذکروا نعمت الله علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم» یادآور شویدد نعمت خدا را آنگاه که با یکدیگر دشمن بودید پس او الفت را در دل‌هایتان قرار داد. خداوند متعال خطاب به جامعه مسلمان می‌فرماید شما با هم دشمن بودید اما با آمدن اسلام و بعثت پیامبر گرامی اسلام به افرادی با محبت و مودت نسبت به یکدیگر تبدیل شدید.
وی افزود: رسول خدا (ص) با توجه به شرایطی که در مکه داشتند ناچار شدند به یثرب هجرت کنند، از آنجا که مسلمانان مکه روحیه خاص خود را داشتند و مردم یثرب نیز روحیه دیگری داشتند از این جهت رسول خدا برای ایجاد الفت در میان این دو جامعه مسئله برادری را مطرح کردند.
این نویسنده با بیان اینکه قرآن کریم راهکارهایی را برای از بین بردن موانع مودت و محبت در جامعه ارائه می‌کند اضافه کرد: به عنوان مثال در آیه ۳۱ سوره آل عمران می‌فرماید: «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم والله غفور رحیم» خداوند خطاب به پیامبر (ص) می‌فرماید بگو اگر وجود شما طوری است که واقعاً خدا را دوست دارید از من پیروی کنید تا اینکه در نتیجه این پیروی خداوند نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است. در نهایت در آیه ۱۳۴ سوره آل عمران می‌فرماید: «الذین ینفقون فی السراء و الضراء و الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس والله یحب المحسنین» این آیه اشاره می‌کند به اینکه خداوند محسنین را دوست می‌دارد و محسنین را با سه ویژگی اهل انفاق، مهارکننده خشم خود و گذشت از مردم معرفی می‌کند. از منظر قرآن نیکوکاران کسانی هستند که انفاق می‌کنند و وقتی از دست دوست یا دشمن خشمگین می‌شوند خشم خود را فرو می‌خورند و مهار می‌کنند و کسانی که از بدی مردم گذشت می‌کنند. بنابراین بهترین راه از میان برداشتن موانع مودت و محبت در جامعه به استناد قرآن کریم انفاق، کظم غیظ و عفو است.
آیت الله طالقانی این سه اصل قرآنی را مظاهر تقوا معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: سه اصل انفاق، کظم غیظ و عفو از مردم انسان را به مقام احسان که برترین مقام انسانی است می‌رساند
وی افزود: آیت الله طالقانی این سه اصل قرآنی را مظاهر تقوا معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: سه اصل انفاق، کظم غیظ و عفو از مردم انسان را به مقام احسان که برترین مقام انسانی است می‌رساند. این سه اصل در حقیقت مظاهر تقوا است و به انواع و مراتب نیکی و خیر گسترش پیدا می‌کند.
جعفری با استناد به آیات قرآن کریم بیان کرد: خداوند متعال در آیه ۹۱ سوره مائده به برخی دیگر از موانع مودت در جامعه اشاره کرده و می‌فرماید: «انما یرید الشیطا ان یوقع بینکم العداوه و البغضاء فی الخمر و المیسر و یصدکم عن ذکر الله و عن الصلاه فهل انتم منتهون» شیطان قصد آن دارد که به وسیله شراب و قمار، میان شما عداوت و کینه برانگیزد و شما را از ذکر خدا و نماز بازدارد پس آیا شما از آن دست برمی‌دارید؟. نماز و ذکر پیوند بین انسان با خدا است، پیونده ذره بی‌نهایت ریز با وجود بی‌نهایت بزرگ. بنابراین شراب، قمار و دور شدن از نماز و یاد خداوند عواملی هستند که سبب کینه‌توزی در جامعه و از بین رفتن مودت و محبت می‌شوند.
امیرالمومنین (ع) محبت و مودت در جامعه را عامل سرافرازی و موفقیت هر جامعه‌ای معرفی می‌کنند
این نویسنده با بیان اینکه در نهج‌البلاغه نیز از این دست اشارات بسیار است تصریح کرد: از جمله در خطبه قاصعه آنجا که امیرالمومنین (ع) احوال گذشتگان را برمی‌شمارد و می‌فرماید: روزگاری که اینها با هم همبستگی داشتند، به یکدیگر محبت داشتند، با هم دوست بودند و با مودت با یکدیگر برخورد می‌کردند آقای دنیا بودند و بر دنیا حکومت می‌کردند اما همین که در میانشان دشمنی و اختلاف افتاد باعث شد به قهقرا بروند و سقوط کنند و جامعه‌شان از هم بپاشد. در این عبارت امیرالمومنین (ع) محبت و مودت در جامعه را عامل سرافرازی و موفقیت هر جامعه‌ای معرفی می‌کنند و در مقابل کینه‌توزی و اختلاف و دشمنی افراد جامعه را سبب از هم پاشیدن و انحطاط جوامع بشری می‌دانند.
وی ادامه داد: امام، باز در خطبه ۲۳ نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «و من تلن حاشیته یستدم من قومه الموده» هر کس با اطرافیان خود به مدارا و نرمخویی رفتار کند همواره دوستی و مودت آنان را نصیب خود ساخته است. بر اساس فرمایش امیرالمومنین (ع) نرمش و نرمخویی با دیگران جلب کننده مودت و دوستی آنان است و هر کس نسبت به اطرافیان و جامعه خود نرمش داشته باشد مودت و دوستی پایداری از افراد جامعه به دست می‌آورد، بنابراین یکی دیگر از راهکارهای ایجاد مودت در جامعه و از بین بردن موانع آن نرمخویی نسبت به یکدیگر است.
جعفری اضافه کرد: امیرالمومنین علی (ع) همچنین در حکمت ششم نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «و البشاشه حباله الموده، خوش‌رویی دام محبت و مودت است. انسان وقتی با اطرافیان خود در جامعه خوشرو باشد و مسائل را با خوش‌رویی و بشاشت حل کند مودت دیگران را به دست می‌آورد. آن حضرت در حکمت ۲۱۸ نهج‌البلاغه به یکی از موانع ایجاد محبت اشاره کرده و می‌فرمایند: «حسد الصدیق من سقم الموده» حسادت به دوست به خاطر بیماری و نقصان در مودت است. اگر دوستی نسبت به دوست خود و فردی در جامعه نسبت به فرد دیگر حسادت بورزد نشان دهنده این است که مودت و محبت در میانشان بیمار و ناقص است و دوستی و مودت حقیقی در میانشان نیست. بر این اساس حسادت یکی از موانعی است که نمی‌گذارد مودت و محبت حقیقی در جامعه حاکم شود.
برترین روشنی چشم سرپرستان و زمامداران یک جامعه باید نهادینه کردن عدالت در جامعه و آشکار ساختن مودت و دوستی آحاد مردم جامعه باشد
این نویسنده با اشاره به فرمان امیرالمومنین (ع) به مالک اشتر گفت: حضرت در فرمان به مالک اشتر در نامه ۵۳ نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «و ان افضل قره عین الولاه استقامه العدل فی البلاد و ظهور موده الرعیه و انه لاتظهر مودتهم الا بسلامه صدورهم» و باید که بهترین مایه شادمانی والیان برپای داشتن عدالت در بلاد و پدید آمدن دوستی در میان افراد رعیت باشد و این دوست پدید نیاید مگر به سلامت دل‌هایشان. از دیدگاه امیرالمومنین (ع) برترین روشنی چشم سرپرستان و زمامداران یک جامعه باید نهادینه کردن عدالت در جامعه و آشکار ساختن مودت و دوستی آحاد مردم جامعه باشد و این دوستی و مودت در میان شهروندان آشکار نمی‌شود مگر اینکه دل‌هایشان سالم باشد. منظور از اینکه می‌فرماید دل‌هایشان سالم باشد این است که مردم نسبت به زمامدار هیچ گونه بدبینی نداشته باشند. زمامدار کار خلافی نکرده باشد، تبعیضی قائل نشده باشد، به افراد ظلم نکرده باشد و حقوق شهروندان را پایمال نکرده باشد که اگر چنین باشد دل‌های مردم نسبت به زمامدار صاف و سالم می‌شود و هیچ گونه ناراحتی و کینه‌ای در آن جای نمی‌گیرد. زمامدار باید به گونه‌ای رفتار کند که اگر مسئله‌ای برای مردم پیش آمد بتوانند اعتراض و انتقاد کنند و زمامدار نیز با سعه‌صدر و خوش‌رویی و محبت به اعتراض و انتقاد مردم پاسخ دهد، اگر خلافی مرتکب شده از مردم عذرخواهی کند و از آن برگردد و اگر خلافی نبوده و در نظر شهروندان خلاف به نظر رسیده مسئله را برای آنها روشن کند تا مردم از حالت بدبینی خارج شوند. اگر زمامداران و سرپرستان جامعه به این نکات و دستورالعمل‌ها عمل کنند افراد جامعه نیز نسبت به آنها مودت و محبت پیدا می‌کنند و در هنگام نیاز به یاری آنها می‌شتابند و به این وسیله محبت و مودت و همبستگی در جامعه جریان پیدا می‌کند.
جعفری گفت: همانطور که خداوند متعال در آیه ۳۱ سوره آل عمران شرط دوست داشتن بندگان را اطاعت از فرمان‌های الهی معرفی می‌کند و می‌فرماید اطاعت از رسول خدا (ص) که همان اطاعت از خداوند است الفت و محبت را در میان شما ایجاد می‌کند و باعث همبستگی شما با یکدیگر می‌شود و در نتیجه خداوند نیز شما را دوست می‌دارد، همه دستورهای الهی به نفع انسان است و دوست داشتن خداوند به معنای رساندن افراد یک جامعه به هدف‌های والای انسانی، همبستگی با یکدیگر و پیشرفت در همه امور است. در ادامه آیه می‌فرماید: «و یغفر لکم ذنوبکم»، انسان وقتی در جامعه مرتکب گناه می‌شود آثار گناه در جامعه باقی می‌مانند و یکی از بزرگترین آثار گناه اختلاف افراد با یکدیگر است، اختلافی که باعث می‌شود همه با هم به دشمنی و کینه‌توزی بپردازند و در نهایت جامعه از هم بپاشد. اما اگر همه افراد سعی کنند از فرمان‌های الهی اطاعت و پیروی کنند خداوند نیز گناهان آنها را می‌آمرزد و آثار آن گناهان را از بین می‌برد. این بهترین و بزرگترین راهکار ایجاد مودت از دیدگاه اسلامی و از منظر قرآن کریم، امیرالمومنین (ع) و همه بزرگان دین است.
این نویسنده اظهار داشت: از جمله فرمان‌های الهی که بسیار بر آن تاکید شده همان ویژگی‌هایی است که در آیه ۱۳۴ سوره آل عمران به آن اشاره شده است؛ انفاق، کظم غیظ و عفو.انفاق به معنای گداپروری نیست بلکه هر انسانی چه در زندگی خود توانگر باشد و چه نباشد باید به دیگران به خصوص به خویشاوندان و نزدیکان خود یاری برساند، انفاق از ماده نفق به معنای راه زیرزمینی است بنابراین انفاق به این معنا است که انسان به وسیله قلب، اندیشه و باورهایش یک راهی میان خود و دیگران ایجاد کند، راهی که ناهمواری‌ها و کمبودها را جبران می‌کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در جامعه ممکن است بسیاری از افراد از روی عصبانیت مرتکب کارهایی بشوند، انسان در چنین مواقعی نباید و در مقابل کسانی که ناراحتی و گرفتاری‌هایی دارند و خواه و ناخواه گرفتار عصبانیت می‌شوند با عصبانیت متقابل رفتار کند بلکه باید خشم خود را فروخورده و آن را مهار کند. عفو و گذشت نسبت به مردم نیز خمیرمایه اصلی همبستگی اجتماعی است. اگر عفو و گذشت در جامعه نباشد هیچ اجتماعی برپای نمی‌ماند و الفت و محبت از بین می‌رود. همانطور که آیت الله طالقانی فرمودند این سه اصل مظاهر تقوا هستند و باعث می‌شوند جامعه نیکوکار شود و نتیجه نیکوکاری هم این است که خداوند نیکوکاران را دوست دارد و آنها را به هدف والای انسانی می‌رساند. بنابراین جبران همه کمبودها، ناراحتی‌ها و حتی ظلم‌ها در جامعه امروز ما با برپاداشتن و عملی کردن این سه اصل است. باید کمبودها، ناراحتی‌ها و گرفتاری‌های مردم را شناسایی کرد و هر کس در هر مرتبه‌ای که قرار دارد به قدر وسع خود به رفع آنها اهتمام بورزد. به قول حضرت حافظ با دوستان مروت با دشمنان مدارا.
کد خبر 5626469منبع: مهر
کلیدواژه: قرآن کریم آیت الله طالقانی قرآن نهج البلاغه سید محمد مهدی جعفری مالک اشتر قرآن کریم قرآن نشست علمی علامه طباطبایی فعالیت های قرآنی ایران فلسفه زنان انقلاب نهج البلاغه کتاب و کتابخوانی مسابقات قرآنی آیت الله مصباح یزدی هیات مذهبی سوره آل عمران معرفی می کنند مودت در جامعه مودت و دوستی دوستی و مودت نهج البلاغه افراد جامعه مودت و محبت محبت و مودت سه اصل قرآن کریم جامعه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۳۷۹۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جوان‌ها باعث پیشرفت‌های علمی بزرگ ایران هستند
به گزارش خبرگزاری مهر، مهران رجبی بازیگر سینما و تلویزیون درباره اهمیت توجه به بحث جوانی جمعیت گفت: جمعیت را باید جوان نگه داشت هر چند که نوع این جوان نگه داشتن کار کارشناسی می‌طلبد و در تمام دنیا کارشناسان و جمعیت شناسان شرایط جمعیتشان را بررسی می‌کنند و بر اساس شرایط جامعه سیاست‌گذاری صحیح انجام می‌دهند. الان شاهد هستیم که خیلی کشورهای اسکاندیناوی و حتی کشوری مثل ژاپن نیروی کار جوان ندارد و از دیگر کشورها وارد می‌کند.
وی با اشاره به تهدیدات میان‌سالی جمعیت گفت: شما خود صندوق‌های بازنشستگی را در نظر بگیرید، چقدر جوان باید کار کنند تا درآمدزایی برای این صندوق‌ها شود، البته قطعاً دوستان کارشناس بهتر و شیواتر در این زمینه صحبت می‌کنند اما ما هم باید در نظر داشته باشیم که جامعه را به سمت فرزندآوری ترغیب کنیم.
رجبی با اشاره به سیاست‌های تشویقی فرزندآوری گفت: سالهاست سیاست‌هایی مثل امکانات برای ازدواج از وام تا دیگر کمک‌ها و اعطای زمین و خودرو و دیگر وام‌ها برای فرزندآوری شروع شده که البته اینها هم باید شرایطش تسهیل شود، و گرنه همه می‌دانند که فرزندآوری در سنین بالا شیرینی جوانی را ندارد و آدم کسل و سن‌دار دیگر حوصله بچه‌داری ندارد.
وی با تأکید بر اهمیت مسکن برای جوانان گفت: شاید بتوانم بگویم که مسکن حتی از کار هم واجب‌تر است چون زوجی که خیالشان از مسکن راحت باشد با هر کاری هم که شده زندگی‌شان را نگه می‌دارند و چرخش را می‌چرخانند و فرزنددار می‌شوند.
وی با بیان اینکه ازدواج و فرزندآوری به افراد تشخص اجتماعی و حتی بین خانواده و اقوام عزت می‌دهد، گفت: ضروری است که کشورمان را جوان نگه داریم، مثل الان که جامعه جوانی داریم و همین جوان‌ها باعث پیشرفت‌های علمی بزرگ ما در ایران و سطح دنیا شده‌اند.
رجبی در ادامه اظهار داشت: توجه به فعالیتهای هنری برای ترغیب جوانان به فرزندآوری از فیلم و مستند و سریال تا ایجاد شعارهای مختلف می‌تواند گرایش آنها را افزایش دهد، فرزندآوری یک عمل خداپسندانه و در دین هم سفارش بسیار شده است. امیدواریم شرایط هر سال نسبت به قبل راحت‌تر باشد. به هر حال هر نسلی نسبت به نسل قبلی راحت‌تر زندگی کرده و این تجربه به ما ثابت شده است.
نسل جوان پر جسارت و متعهد نیاز آینده جامعه ما است
همچنین سیروس کهوری نژاد بازیگر سینما و تلویزیون گفت: سرمایه‌های هر ملتی به جز خاک پهناور و منابعش که خوشبختانه ما از این جهت چیزی کم نداریم، نیروی انسانی آن است. این نیروی انسانی ایده‌پرداز، با غیرت، متعهد و مسئولیت پذیر باید نسبت به زندگی خود باشند. اگر بحث وطن و هویت ملی را هم کنار بگذاریم این فرد باید نسبت به آینده و حال خود متعهد باشد و قطعاً چنین فردی نسبت به جامعه خود هم متعهد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه خودش سه فرزند پسر دارد، گفت: ما جنوبی‌ها رسمی داریم که می‌گوئیم کمتر از سه فرزند اصلاً در شأن ما نیست، الان هم می‌بینم که خوشبختانه سه پسر در خانواده، محله، اقوام و تا جامعه مؤثر و مایه سربلندی ما هستند.
کهوری نژاد اظهار داشت: جامعه وقتی که کهنسال باشد جسارتش را از دست می‌دهد و وقتی جسارت این فرد از دست برود، جسارت جامعه از دست می‌رود و کم کم دیگر پتانسیل اجتماعی پایین می‌آید و این خطرناک است.
کهوری نژاد با تأکید بر اینکه نسل جوان باید زمانی فرزنددار شوند که حوصله پرورش کودکان را داشته باشند، گفت: سیاست‌های تشویقی دولت باید طوری باشد که زمینه اعتماد اجتماعی را نسبت به آینده ایجاد کند من حتی با همین شصت سال سنی هم که دارم باز هم تمایل دارم که یک فرزند بگیرم و بزرگ کنم.
وی در پایان اظهار داشت: ما نیاز به نسل جوان پر جسارت داریم، هنوز هم نسل ما پر جسارت هستند منتها برای نسل‌های آتی هم باید چنین جوانانی را پرورش بدهیم.
دومین جایزه ملی جوانی جمعیت به همت ستاد ملی جمعیت در بخش‌های خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم نهاد، دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اردیبهشت سال جاری با شعار سهم من از جوانی ایران برگزار خواهد شد.
علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت jameyat.ir مراجعه فرمایند.
کد خبر 6095505
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود